Ιστορία


ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ - ΝΑΓΟΥ


ΜΥΛΩΝΑ ΜΑΙΡΗ      

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ


ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( 6η ΧΙΛΙΕΤΊΑ-12ος ΑΙΏΝΑΣ Π.Χ).

 
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

 

Οι προϊστορικοί οικισμοί που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στη Χίο στην πλειονότητα τους, είναι ιδρυμένοι πάνω λόφους, και προσφέρουν όλες τις προϋποθέσεις για εγκατάσταση (νερό, εύφορα εδάφη, θάλασσα).

Νεολιθική περίοδο (αρχές της 7ης χιλιετίας- 3200 π.Χ),

Η κατοίκηση στο Αγ. Γάλας, φαίνεται να είναι απο τις πρωιμότερες στο Αιγαίο κατά τη Μέση Νεολιθική περίοδο.

Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3200-2300 π.Χ) .

Η κατοίκηση αυξάνεται σημαντικά, σε όλη τη Χίο.

Μέση Εποχή του Χαλκού (2300/2200-1600π.Χ).

Την περίοδο αυτή, εμφανίζεται να έχουμε κατοίκηση, στον Ανεμόμυλο, στη Βολισσό, στα Φανά, αλλά και στην περιοχή του Ναγού .

Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1100π.Χ) .

Στη Χίο, κατοικούνται 5 οικισμοί και 1 στα Ψαρά. Μεταξύ αυτών των θέσεων είναι και ο Ναγός.

 
ΑΠΟ ΤΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

 
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ-ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ

 

Περίοδος των γεωμετρικών χρόνων (11-8ος αιών π.Χ).

Παγιώνεται το πολίτευμα της βασιλείας, ο Άμφικλος και ο Έκτωρ είναι οι δύο βασιλείς της Χίου.Κατοικούνται οι περιοχές στη Χώρα, στα Φανά στο Εμπορειό.

Τέλη του 8ου αιώνα- τέλος του 7ου αιώνα π.Χ.

Έκτωρ θα γίνει βασιλιάς του νησιού. Το πολίτευμα του νησιού, μεταβάλλεται σε αριστοκρατικό.

Κατά τον 6ο αιώνα π.Χ

Η Χίος, παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη οικονομική και εμπορική. Στην περιοχή του Ναγού, λειτουργεί ήδη ένα ιερό του οποίου η πορεία συνεχίζεται στην διάρκεια των κλασικών χρόνων. ρωμαικών και συνεχίζει μέχρι και την Πρωτοβυζαντινή περίοδο.

Την περίοδο του Πελοπονησιακού πολέμου (431-404 πΧ) .

Η Χίος παραμένει στην συμμαχία των Αθηναίων.

Κατά την Μακεδονική περίοδο (359-334 πΧ), η Χίος προσχώρησε στον Φίλιππο.

Με την βασιλεία του Μεγ.Αλεξάνδρου(356-323 πΧ), εγκαθίσταται στο νησί Μακεδονική φρουρά.

Κατά την Ελληνιστική περίοδο (323-30 πΧ), η Χίος, περνά στην εξουσία του Αντιγόνου, κατόπιν στην εξουσία του Λυσιμάχου , των Πτολεμαίων της Αιγύπτου και τέλος στο βασίλειο της Περγάμου.

Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο (30-324 μΧ), η Χίος καταλαμβάνεται και οι Ρωμαίοι την ανακηρύσσουν ελεύθερη από την υποχρέωση καταβολής φόρων.

                                                            

ΤΑ ΙΕΡΑ

Ένα από τα 4 μεγάλα Ιερά που ανεγείρονται στα αρχαϊκά χρόνια, είναι στην περιοχή του Ναγού.

Το ιερό του Ναγού, βρίσκεται στις βόρειες ακτές του νησιού, στις πλαγιές του Πελινναίου όρους, πάνω στο λόφο, πλάι στη θάλασσα και κοντά σε μια μικρή κοιλάδα που διατρέχεται από ένα εποχικό ρέμα, στοιχεία που διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον, ιδανικό για κατοίκηση. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο ναός δεν αναγέρθηκε σε μια περιοχή απομονωμένη, αντίθετα είναι βέβαιο ότι σχετίζεται με ένα μεγάλης έκτασης οικισμό που βρίσκεται μόλις 1 χλμ στα νοτιοανατολικά.

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που ο Ναγός κατοικήθηκε συνεχώς από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (3200-2300 π.Χ) μέχρι την ύστερη αρχαιότητα (ρωμαϊκή περίοδος). Την περίοδο αυτή τοποθετείται και ρωμαϊκός βωμός.

Ο ναός ήταν γνωστός στους περιηγητές. Ο Buondelmonti (1422μ.Χ ) και ο Pococke (1739 μ.Χ ) αναφέρονται σε ερείπια, που τότε ήταν ορατά, (1) όμως με το πέρασμα των αιώνων σταδιακά απογυμνώθηκε και το οικοδομικό υλικό του μεταφέρθηκε στα Καρδάμυλα, κατά τον μεσαίωνα και τα νεότερα χρόνια.

Το 1921 η ανασκαφική έρευνα του Δ. Ευαγγελίδη ήταν περιορισμένη, για αυτό άφησε και πολλά αναπάντητα ερωτήματα, (2) όπως σε ποιόν ήταν αφιερωμένος ο ναός. Κατά τον Ζολώτα ο ναός ήταν αφιερωμένος είτε στον Ασκληπιό είτε στον Διόνυσο ή στον Απόλλωνα. (3)

Ήταν κτισμένος σε πώρινο υπόστρωμα που σώθηκε 14,25μ, πάνω στο οποίο βρέθηκε το θεμέλιο ενός τοίχου με πλάτος 3,80 μ. που είχε κτισθεί από ευμεγέθεις δοκούς. Από τον σηκό του ναού αποκαλύφθηκε ο νότιος τοίχος, (σωζόμενο μήκος 15,50 μ ενώ ο Pococke τον 18ο αιώνα είχε βρεί 16,50 μ ) πάνω στον οποίο κτίσθηκε αργότερα το μεταβυζαντινό ξωκλήσι της Παναγίας.   Από το βόρειο τοίχο αποκαλύφθηκε μόνο το θεμέλιο που ήταν κατασκευασμένο από ευμεγέθεις λίθους. Σύμφωνα με τον ανασκαφέα για την τοιχοδομία του ναού που ήταν ισοδομική χρησιμοποιήθηκε κυανόφαιο μάρμαρο ( κυανόφαιο μάρμαρο έχουμε και στην περιοχή του Μαρμάρου - εξ ού και το όνομα του) στην εξωτερική όψη ενώ στην εσωτερική όψη ασβεστολιθικοί δόμοι.

Ο ναός με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία θα πρέπει να ήταν ιωνικού ρυθμού, με πρόναο και σηκό πλάτους γύρω στα 23 μ. Χρονολογείται στον 5ον αιώνα π.Χ , (4) φαίνεται όμως ότι ο χώρος λειτουργούσε σαν ιερό απο τα μέσα του 6 αιώνα π.Χ , καθώς από την περιοχή έχουν περισυλλεγεί σπαράγματα (τμήματα) από αρχαϊκά μαρμάρινα γλυπτά . (5)

Η ανέγερση του ναού στον 5ον αιώνα και η λειτουργία του ιερού χώρου ήδη από τον 6ον αιώνα είναι σύμφωνες με γενικότερα δεδομένα που διαθέτουμε καθώς την ίδια περίοδο ανεγείρονται στη Δασκαλόπετρα ( το ιερό της Κυβέλης) , στον Εμπορειό (το ιερό της Αθηνάς )και στα Φανά, μεγάλα ιερά .  

 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. 1.Αργέντης- Κυριακίδης . Η χίος παρά τοις γεωγράφοις και περιηγηταίς απο τον όγδοον μέχρι του εικοστού αιώνα. Αθήνα 1946
  2. 2.Ευαγγελίδης. Ανασκαφή του Ναγού χίου.Αρχαιολογική Εφημερίδα 1921

Ζαχαρού- Λουτράρη. Αρχαία Χίος. Ιστορία και Τέχνη .αθήνα 1988

Yalouris. The archaeology and Early history of chios.athens 1976

  1. 3.Ζολώτας. Χιακών ερυθραικών επιγραφών. 1908

Ζολώτας. Χιακαί επιγραφαί . Αθήνα 1909

Ζολώτας. Ιστορία της Χίου. 1921

  1. 4.
  2. 5.Δ Ευαγγελίδης. Ανασκαφή Ναγού 1921

Κοντολέων. Εκ των νήσων. Αρχαιολογική Εφημερίδα 1938

Yalouris. 1976: 113 σημ 68 (μικροσκοπικός κούρος 520-510 Π.Χ)

  1. 6.Μερούσης Νίκος. Χίος φυσικό περιβάλλον και κατοίκηση.

 


historybig